Polski Ład - pułapka remanentowa przy obliczaniu składki zdrowotnej za 2022r.

Dziś temat, który rozgrzewa nie tylko naszych Klientów, a najbardziej chyba osoby zajmujące się tzw. flipowaniem mieszkań. Różnice remanentowe, a podstawa obliczania składek zdrowotnych w 2022r. Czy te różnice mają wpływ na tą podstawę?

Przypomnę zatem, że zgodnie z zapisami tzw. Polskiego Ładu, czy też Nieładu jak to niektórzy nazywają 😉 od nowego roku składka zdrowotna nie będzie odliczana od podatku, a jej wysokość będzie różna w zależności od formy opodatkowania i osiąganych wyników.

W przypadku ryczałtu składka zdrowotna będzie określona kwotowo w zależności od wysokości przychodów: do 60 tys. zł składka wyniesie ponad 300 zł miesięcznie, w przedziale pomiędzy 60 a 300 tys. zł ponad 600 zł, a powyżej 300 tys. zł ponad 900 zł miesięcznie. W przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych i podatkiem liniowym – składka zdrowotna będzie procentowa i zależna od wysokości dochodu (zasady ogólne - 9%, liniowy 4,9%). Natomiast w przypadku straty lub osób opodatkowanych kartą podatkową - składka zdrowotna będzie określono kwotowo w wysokości prawie 280 zł.

A zatem, czy rzeczywiście jest problem związany z nieuwzględnianiem różnic remanentowych w podstawie składek w przypadku podatników prowadzących działalność gospodarczą i opodatkowanych podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych lub podatkiem liniowym? Moim zdaniem tak - jest problem.

Różnice remanentowe nie będą uwzględniane w podstawie liczenia składki zdrowotnej. A jaki będzie tego efekt. Już tłumaczę.

Remanent, czy też inaczej spis z natury, to w uproszczeniu wykaz towarów i materiałów (a często także produktów i usług) zakupionych w trakcie roku podatkowego (i ujętych w kosztach tego roku), i nie sprzedanych na dzień 31 grudnia danego roku. Taki remanent sporządza się przynajmniej na koniec każdego roku podatkowego.

Zgodnie ze zmienionym od 1 stycznia 2022r. przepisem art. 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą i opłacających podatek dochodowy liniowy lub na zasadach ogólnych stanowi dochód z działalności gospodarczej ustalony jako różnica między osiągniętymi przychodami w rozumieniu o podatku dochodowym od osób fizycznych, a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszony o kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Przepis ten wprowadza zatem własną definicję dochodu z działalności gospodarczej odnosząc się do ustawy PIT wyłącznie w zakresie definicji przychodów i kosztów ich uzyskania. Jednocześnie ustawa PIT w art. 14 ust. 1 definiuje przychody jako kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników VAT oczywiście mówimy o przychodzie pomniejszonym o ten podatek. A zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy PIT kosztami uzyskania przychodów są natomiast co do zasady koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Według mnie w powyższych definicjach nie zawiera się niestety remanent. Jest on wskazany w art. 24 ust. 2 ustawy PIT jako element ustalania dochodu z działalności:

U podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem w rozumieniu art. 14, a kosztami uzyskania powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.

Tutaj definicja dochodu z działalności jest inna, albowiem uwzględnia różnice remanentowe. Te przepisy nie zmieniają się w 2022r.

Zatem różnica remanentowa nie stanowi przychodu i kosztu w rozumieniu ustawy PIT. Różnice remanentowe korygują dochód/stratę z działalności, a tym samym ewentualną podstawę opodatkowania podatkiem. Wobec czego, różnica remanentowa nie będzie miała niestety wpływu na podstawę obliczania składki zdrowotnej. Powoduje to oczywiście zawyżenie składki. Dlaczego? Albowiem wydatki na towar handlowy poniesione jeszcze w 2021r. zostaną uwzględnione w podstawie opodatkowania podatkiem dochodowym właśnie poprzez różnice remanentowe w sytuacji sprzedaży tego towaru w 2022r. Natomiast odnośnie składki zdrowotnej w momencie sprzedaży tego towaru w 2022r. - właśnie brak możliwości uwzględniania różnicy remanentowej spowoduje, że podstawę składki będzie uwzględniała wyłącznie przychód ze sprzedaży towaru, a nie będzie uwzględniać kosztu jego zakupu. Na przykład przy flipach mieszkaniowych są to ogromne kwoty wydatkowane na zakup i remont, które nie obniżą niestety wysokości składki zdrowotnej.

Problem ten powstaje tylko teraz - na przełomie lat 2021-2022 z uwagi na zmianę przepisów. W następnych latach to się będzie bilansować w poszczególnych latach i będzie neutralne dla podatnika.

I tak na przykład, zakup towaru w 2022r. będzie stanowić koszt ujęty w PKPiR i będzie obniżać podstawę obliczenia składki zdrowotnej, natomiast jako towar niesprzedany – nie będzie uwzględniany w podstawie opodatkowania podatkiem dochodowym z uwagi na jego ujęcie w remanencie. Jednocześnie w sytuacji sprzedaży tego towaru np. w 2023r. koszt zakupu “wypadnie” z remanentu na koniec roku, a w konsekwencji będzie uwzględniany w podstawie opodatkowania, natomiast nie będzie miał już wpływu na podstawę obliczenia składki zdrowotnej (co miało miejsce już w roku poprzednim).

Czy jest zatem jakieś rozwiązanie na teraz???

Można oczywiście doradzić: Jak nie musisz, to po prostu nie kupuj towarów teraz, tylko w przyszłym roku. A co, jeśli musisz kupić lub już kupiłeś? Pamiętajmy, że towar można zaliczkować. Trzeba to jednak zrobić do końca roku. W ten sposób mamy pewność, że ten towar nabędziemy. Oczywiście nie jesteśmy właścicielem towaru, a zaliczka nie stanowi kosztu uzyskania przychodu. Na koniec roku więc efekt podatkowy będzie ten sam (wydatek nie obniża podstawy opodatkowania), ale towar ten nie pojawi się też w remanencie. Nabyty ostatecznie w 2022r. będzie kosztem przyszłego roku i zostanie rozliczony w podstawie składki zdrowotnej. Tu trzeba mieć na uwadze jednak, czy nie wybierzemy w następnym roku ryczałtu - tam kosztów uzyskania przychodów w ogóle nie uwzględniamy.

Albo wyobraźmy sobie – sytuacja całkowicie hipotetyczna – podatnika, który kupił w 2021r. dwa lokale mieszkalne z zamiarem wyremontowania ich i dalszej sprzedaży - tzw. flipy mieszkaniowe. Wydatki na zakup i remont ujęte zostały w kosztach 2021r.

W grudniu 2021r. podatnik podejmuje decyzję, że jednak nie sprzeda tych lokali (lub nie udało mu się z różnych powodów ich sprzedać), i decyduje, iż jeden z nich przeznaczy na dodatkowe miejsce prowadzenia swojej działalności gospodarczej, to jest biuro do pracy i magazyn/archiwum. Drugi lokal będzie natomiast wynajmował. Przedmiotowe lokale uzna zatem za środki trwałe i ujmie w ewidencji środków trwałych, oczywiście w momencie gdy będą zdatne do użytkowania.

Konsekwencją tego będzie oczywiście konieczność skorygowania na minus kosztów w grudniu 2021r. o wydatki na nabycie oraz inne wydatki dotyczące tych lokali. Wydatki te będą stanowić wartość początkową lokali. Przy czym i tak kwoty te “wypadłyby” z podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym w momencie ich niesprzedania (z uwagi na ujęcie w remanencie na koniec roku). Lokale te można oczywiście amortyzować od następnego miesiąca po ich wprowadzeniu do ewidencji.

I co ważne, zmiany sposobu wykorzystania lokali podatnik taki może dokonać poprzez zwykłe pisemne oświadczenie przekazane księgowej wraz z grudniowymi dokumentami.

A w 2022r. sytuacja znów się może zmienić i jednak taki podatnik podejmie decyzję o sprzedaży tych lokali (np. ich dotychczasowe wykorzystywanie nie będzie tak opłacalne jak przypuszczał albo zgłoszą się kupcy, którzy złożą wyjątkowo korzystne oferty na zakup tych lokali).

I co w takiej sytuacji? W momencie ich sprzedaży w 2022r. podatnik uzyska przychód, ale jednocześnie w koszty będzie mógł ująć różnicę między wartością początkową, a dokonanymi odpisami amortyzacyjnymi, jeżeli lokale były wpisane w ewidencję i amortyzowane. Jeżeli nie były ujęte i amortyzowane to w koszty ujmiemy po prostu całość poniesionych wydatków.

Podstawą tego jest przepis art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy PIT, zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków poniesionych na nabycie środków trwałych, ale wydatki te pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych są jednak kosztem uzyskania przychodów przy określaniu dochodu w przypadku odpłatnego zbycia składników majątku związanych z działalnością gospodarczą i to bez względu na czas ich poniesienia.

W takim przypadku wydatek poniesiony na lokal będzie stanowił w 2022r. koszt uzyskania przychodu wypełniający tym samym definicję zawartą w ustawie zdrowotnej i będzie też uwzględniany w podstawie obliczania składki zdrowotnej.

Trzeba pamiętać jednak, że gdy taki podatnik wybierze w nowym roku ryczałt, to z kosztów nici.

W podanym przykładzie można oczywiście sobie podmienić lokale mieszkalne np. na samochody, ale - co logiczne - już nie na chleb, czy jakieś śrubki. A co w sytuacji, gdy podatnik postąpi tak z 10 lokalami lub 10 samochodami??? Jeżeli nie ma to na celu obejścia prawa – nie można tu mówić o żadnej niezgodnej z prawem optymalizacji.

Podsumowując - części przedsiębiorcom zapewne uda się uciec przed - jak my to nazywamy w kancelarii - składkową pułapką remanentową, ale pozostali będą płakać i płacić. Nie słychać bowiem na razie nic, aby przepisy te miałby być zmienione. Niestety, Polski Ład nie tylko uderza w przedsiębiorców nowymi obciążeniami quasi podatkowymi, ale przepisy te są niedopracowane/niejasne. Ale tak jest teraz tworzone prawo, nie tylko podatkowe.

Niniejszy artykuł możesz również obejrzeć w formie video pod poniższym linkiem:

https://youtu.be/l_fyDMOdECY

Dariusz Kujawski

Doradca podatkowy nr wpisu 13010

Kancelaria Podatkowo-Księgowa Taxologika

Data artykułu: 20.12.2021r.

Polski Ład - remanent a składka zdrowotna w 2022r.