Świadczenie postojowe - z ZUS również można wygrać.

Zgodnie z komunikatem ZUS do 16 sierpnia przedsiębiorcy i osoby wykonujące umowy cywilnoprawne, którzy odczuli negatywne skutki występowania w Polsce COVID-19, mają czas na złożenie wniosku o świadczenie postojowe. Przedsiębiorcy wnioski te mogą złożyć najpóźniej w ciągu 3 miesięcy, od kiedy został zniesiony stan epidemii.

Stan epidemii w Polsce nie obowiązuje już od 16 maja 2022 roku. Zatem osoby, które myślą o świadczeniu postojowym, mają czas na złożenie stosownego wniosku do 16 sierpnia 2022 roku. Dotyczy to wniosków: RSP-D, RSP-DK, RSP-DB, RSP-DD, RSP-DD6, RSP-SK, RSP-C, RSP-CZ, RSP-CK, RSP-CD6.

Świadczenie postojowe przysługuje co do zasady w wysokości 2080 zł. Przedsiębiorca, który rozlicza podatki w formie karty podatkowej i jest osobą zwolnioną z opłacania podatku VAT, może liczyć na świadczenie postojowe w wysokości 1300 zł.

Świadczenie postojowe przeznaczone jest dla przedsiębiorców i osób wykonujących umowy cywilnoprawne, którzy negatywnie odczuli skutki występowania w Polsce COVID-19. Aby otrzymać środki, należy spełnić szereg warunków.

Czy rzeczywiści przedsiębiorca, który będzie chciał złożyć wniosek RSP-D np. za miesiąc kwiecień 2020r. (w tym miesiącu wystąpił u niego spadek przychodów) będzie mógł złożyć taki wniosek przez ZUS PUE? ZUS wymaga przecież wniosku w formie elektronicznej. Jak sprawdziłem, na platformie elektronicznej Zakładu jest możliwe przygotowanie wniosku RSP-D. Niestety jeżeli wypełniamy wniosek w sierpniu 2022 to system automatycznie wskazuje dwa poprzedzające miesiące, w których to miesiącach nastąpił spadek obrotów, tj. lipiec i czerwiec 2022r. Niestety, spadek obrotów mieliśmy w 2020r., a za miesiące tamtego roku wniosku nie będziemy mogli według ZUS skutecznie złożyć. Pozostaje zatem forma papierowa wniosku, która w 99% zostanie przez ZUS odrzucona. 

Co robić? Zwłaszcza, że czasu na złożenie wniosków zostało mało. Myślę, że trzeba składać wnioski w formie papierowej i walczyć z ZUS.

Mieliśmy podobną sytuację w naszej Kancelarii. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił przedsiębiorcy prawa do świadczenia postojowego. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że wniosek o świadczenie postojowe ubezpieczony złożył w dniu 29 maja 2020 r. i wykazał przychód uzyskany w lutym i marcu 2020 r. wobec czego wnioskodawca nie spełnił warunku dotyczącego wykazania przychodu z dwóch ostatnich miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku.

Złożyliśmy odwołanie od tej decyzji. Ubezpieczony wskazał, iż w miesiącu marcu 2020 r. w porównaniu do miesiąca lutego 2020 r. odnotowany został znaczący spadek obrotów. W kwietniu 2020r. podatnik nie złożył wniosku, gdyż zajął się ratowaniem firmy i miejsc pracy. Wniosek  RSP-D został złożony dopiero w maju 2020r. i to w formie papierowej. W formie papierowej - z uwagi, że jak wskazałem wyżej, nie można już było podać dwóch miesięcy poprzedzających miesiąc, za który składamy wniosek oraz system ZUS PUE odrzucał możliwość złożenia wniosku za marzec 2020r. W mojej ocenie przepis, w którym jest mowa o „wykazaniu przychodu osiągniętego w dwóch ostatnich miesiącach poprzedzających miesiąc złożenia wniosku" od początku  był nieprecyzyjny, a przy jego ocenie należało mieć przede wszystkim na uwadze cel przepisu i zamiar ustawodawcy. Załażenie ustawodawcy niewątpliwie było takie, aby pomóc przedsiębiorcy, który znalazł się w trudnej sytuacji materialnej i odnotował spadek obrotów w związku z epidemią. Wykazanie przychodu osiągniętego w dwóch ostatnich miesiącach poprzedzających miesiąc złożenia wniosku, w mojej ocenie, należało rozumieć nie jako miesiące bezpośrednio poprzedzające miesiąc, w którym złożono wniosek - dokument, ale jako miesiąc, za który odnotowano spadek obrotów i co do którego składany jest wniosek o świadczenie postojowe oraz miesiąc, do którego porównywany jest spadek obrotów. W  przypadku omawianego przedsiębiorcy były to luty i marzec 2020r. Bowiem to w miesiącu marcu 2020r. z uwagi na zamknięcie firmy odnotowano spadek rzędu 100% przychodu (nie było sprzedaży). Ubezpieczony podkreślił, że był przekonany, iż ma na złożenie wniosku o świadczenie w postojowe za miesiąc marzec 2020 r. 3 miesiące od dnia zakończenia pandemii, kierując się przepisem, który mówi, że wnioski o świadczenie postojowe mogą być złożone do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych najpóźniej w terminie 3 miesięcy od miesiąca, w którym został zniesiony ogłoszony stan epidemii. Natomiast według ZUS przedsiębiorca mógł złożyć wniosek o świadczenie postojowe za marzec 2020r. jedynie do dnia 30 kwietnia 2020r., a nie zgodnie z ww. przepisem maksymalnie w terminie 3 miesięcy od zakończenia stanu epidemii. Odwołujący podniósł, że była to trudna sytuacja dla firmy i skupiał się na ratowaniu przedsiębiorstwa i utrzymaniu miejsc pracy. Skarżący dodał, że w kwietniu 2020 ustawa była nowelizowana i zmieniły się warunki do uzyskania świadczenia, a księgowość wyliczała podatki za marzec 2020 w terminie do 20 kwietnia 2020r. Urzędy Państwowe, w tym ZUS były zamknięte, terminy urzędowe zostały zawieszone i nie było fizycznie możliwe złożenie tego wniosku w kwietniu.

Sąd I Instancji nie przychylił się do odwołania Ubezpieczonego. Sąd ten powołał się na objaśnienia prawne z 13 maja 2020 r. wydane przez Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w zakresie możliwości skorzystania ze świadczenia postojowego, z godnie z którymi „[...] ocenę spadku przychodu dokonuje się oceniając przychód uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe w stosunku do przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc. Oznacza to, że jeżeli wniosek zostanie złożony w czerwcu, do oceny spadku przychodu będzie brany kwiecień oraz maj. Na mocy ustawy z 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 zniesiono ograniczenie przychodowe (300%)”. Jak podkreślił Sąd, co istotne, przepis art. 15zq ust. 4 czy 15zs ust. 1 i 3 nie określa żadnego terminu do złożenia wniosku o świadczenie postojowe bowiem określa jedynie w jakiej sytuacji przysługuje świadczenie postojowe. Warunkiem uzyskania prawa do świadczenia postojowego jest uzyskanie w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe przychodu o co najmniej 15% niższego od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc, jeżeli nie zawiesiła prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Fakt, iż ustawodawca w późniejszym okresie przewidział możliwość składania wniosku o świadczenie postojowe za kolejne okresy, nie jednorazowo, nie może wpłynąć na sposób wykładni tych przepisów. Podkreślić należy, iż z treści tych przepisów nie można wywnioskować, że wniosek ma dotyczyć konkretnych miesięcy. Jest to bowiem wniosek o świadczenie przyznawane w dokładnie określonych okolicznościach. Z tego też względu nie może być mowy o jakimkolwiek przywróceniu terminu do jego złożenia, co sugerowała strona odwołująca się. Według Sądu, z powyższego wynika, że ustalając prawo do świadczenia postojowego należy brać pod uwagę aż trzy miesiące: miesiąc złożenia wniosku, miesiąc poprzedzający miesiąc złożenia wniosku oraz miesiąc go poprzedzający. Jeśli zatem wniosek złożony został w maju, to miesiącem poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku jest kwiecień. Spadek przychodów należy oceniać porównując kwiecień i miesiąc go poprzedzający, czyli marzec. W tym zakresie ustawodawca nie przewidział żadnych odstępstw np. pomijanie miesięcy, w których ubezpieczony korzystał ze zwolnień lekarskich lub następował wzrost obrotów. Tym samym, według Sądu I Instancji, wniosek złożony przez przedsiębiorcę w dniu 29 maja 2020 r. — aby mógł być podstawą wypłaty świadczenia postojowego - wymagał wykazania wysokości przychodów uzyskanych w kwietniu 2020 r. w stosunku do przychodów uzyskanych w marcu 2020 r. Tymczasem odwołujący przedłożył przychody osiągnięte w lutym i w marcu 2020 roku, a zatem nie za dwa ostatnie miesiące poprzedzające miesiąc złożenia wniosku. W tym stanie rzeczy, według Sądu I Instancji, wnioskodawca nie spełnił jednego z wymaganych przez ustawodawcę warunków do uzyskania prawa do świadczenia postojowego, określonych w cytowanym art. 15zq ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...), innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, to jest nie wskazał, że przychód z miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym złożony został wniosek, nie był o co najmniej 15% niższy od przychodu, który uzyskano w miesiącu poprzedzającym. Prawo do świadczenia postojowego uzależnione jest bowiem według Sądu od łącznego spełnienia wszystkich warunków przewidzianych w przepisach przytoczonej wyżej ustawy.

Złożono odwołanie od tego wyroku i Sąd Apelacyjny uznał jednak, że apelacja jest zasadna. Tu należy zwrócić uwagę, że w toku rozprawy Sąd postanowił rozpoznać sprawę w pełnym składzie, co świadczyć może o ważności rozstrzyganego zagadnienia.

Według Sądu II Instancji spór sprowadzał się do prawidłowości subsumpcji, tj. oceny prawnej, czy ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki niezbędne do przyznania mu świadczenia postojowego w myśl art. 15zq ustawy covidowej, zgodnie z wnioskiem złożonym w dniu 29 maja 2020 r.

Sąd ten przypomniał, że świadczenie postojowe przyznawane jest jako świadczenie szczególne, uzasadnione szczególnymi, wyjątkowymi okolicznościami, to jest spadkiem przychodów wywołanym COVID-19 i ogłoszeniem stanu epidemii w określonym czasie. Kryteria przyznania prawa do tego świadczenia, zostały sprecyzowane w art. 15 zq ust. 4 ustawy. Znajduje się wśród nich wymóg niezawieszenia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej oraz uzyskania w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe, przychodu w wysokości o co najmniej 15% niższego od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc; (...), przy czym dotyczy to przychodu z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z kolei w treści art. 15zs ust. 3 i 4c ustawy zostały uregulowane wymogi, dotyczące wniosku o świadczenie postojowe, w tym wymóg złożenia przez wnioskodawcę oświadczenia, potwierdzającego uzyskanie w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe przychodu o co najmniej 15% niższego od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc.

W ocenie Sądu Apelacyjnego ubezpieczony spełnił ustawowo określone warunki do uzyskania świadczenia postojowego, o którym mowa w art. 15zq ust. 4 pkt 1 ustawy. Ubezpieczony wniosek złożył 29 maja 2020r., wykazując spadek przychodów w marcu 2020 w porównaniu do lutego 2020, chociaż nie były to miesiące bezpośrednio poprzedzające miesiąc złożenia wniosku. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, z literalnego brzmienia przytoczonego wyżej przepisu nie wynika, że ustawodawca wymaga, aby spadek dochodów dotyczył miesięcy bezpośrednio poprzedzających złożenie wniosku o świadczenie, a jedynie wymaga miesięcy poprzedzających tenże miesiąc, co rzecz jasna nie jest tożsame. Oczywiste i nie wymagające argumentacji jest, że luty i marzec są miesiącami poprzedzającymi maj. Jakkolwiek należy zgodzić się ze spostrzeżeniem Sądu I instancji, że luty i marzec nie są miesiącami bezpośrednio poprzedzającymi maj, gdyż pomiędzy nimi jest jeszcze  kwiecień, to z całą pewnością należy stwierdzić, że, gdyby zamysłem ustawodawcy była konieczność wnioskowania o świadczenie postojowe z racji różnicy w przychodach w kolejnych, następujących po sobie miesiącach, to w treści przepisu zamieściłby przysłówek „bezpośrednio”, czego jednak nie uczynił. Ponadto, interpretacja ww. przepisu wymaga uwzględnienia zawartego w art. 15zs ust. 7 ustawy zapisu, że wnioski o świadczenie postojowe mogą być złożone do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych najpóźniej w terminie 3 miesięcy od miesiąca, w którym został zniesiony ogłoszony stan epidemii. Przy czym, jak trafnie zauważył apelujący, nie można zakładać, że racjonalny prawodawca wprowadza przepis, który pozwala na złożenie wniosku o świadczenie postojowe po odwołaniu stanu epidemii, jednocześnie ustanawia takie ograniczenia, które nie pozwalają na uzyskanie świadczenia wskutek złożenia wniosku po upływie bezpośrednich miesięcy, w który nastąpił spadek przychodów. Sąd podniósł, że należy też mieć na uwadze, iż obowiązujące w tym czasie ograniczenia, zarówno te formalnie wprowadzone, jak i tylko rekomendowane, zdecydowanie ograniczały możliwość swobodnego poruszania się poza miejscem własnego zamieszkania i choć nie uniemożliwiały całkowicie złożenia przez ubezpieczonego wniosku o świadczenie postojowe w kwietniu 2020r., to niewątpliwie jednak znacznie to utrudniały.

W zaistniałej sytuacji, w ocenie Sądu, nie bez znaczenia prawnego są względy celowościowe. Wprowadzenie opisanej formy pomocy beneficjentom miało na celu zminimalizowanie negatywnych skutków ekonomicznych rozprzestrzeniania się COVID-19, występujących między innymi w przypadku osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, właśnie przez rekompensatę utraty przychodów z wykonywanej działalności, co w szczególności dotyczy pierwszych miesięcy epidemii połączonych ze stanem niepewności, zagubienia i zaskoczenia. W sprawie nie budzi wątpliwości, że przychód z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany przez ubezpieczonego w marcu 2020r., za który ubiega się on o prawo do świadczenia postojowego, był o co najmniej 15% niższy od przychodu uzyskanego w lutym. Tym samym wnioskodawca wykazał, że wystąpił spadek przychodów wymagany przez ustawodawcę, nie budzi także wątpliwości, że spadek ten związany był z koniecznością zamknięcia hotelu i restauracji ze względu na sytuację epidemiczną.

W ocenie Sądu Apelacyjnego ubezpieczony spełnił przesłanki niezbędne do przyznania mu prawa do świadczenia postojowego, w związku z czym, mając na uwadze przedstawioną ocenę prawną, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., orzekając co do istoty sprawy, zmienił zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego i przyznał ubezpieczonemu prawo do świadczenia postojowego. 

Z powyższej sytuacji można wyciągnąć dwa wnioski – warto walczyć o swoje oraz że z ZUS-em można wygrać!

Poniżej podaje link do opublikowanego orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Szczecinie.

https://www.saos.org.pl/judgments/455942

Paweł Wojnowski

Doradca podatkowy nr wpisu 13118

Kancelaria Podatkowo-Księgowa Taxologika